Geriye dönük e-fatura veya e-arşiv fatura düzenlenebilir mi?

Bu yazımızda tarafımıza fatura düzenleme konusunda en çok sorulan “fatura düzenleme şartları, faturada geriye dönük yedi günlük sürenin hesabı, azami yedi günden fazla geriye dönük düzenlenen faturaya özel usulsüzlük cezası kesilebilir mi, azami yedi günden fazla geriye dönük düzenlenen fatura hukuken geçersiz mi?” sorularını detaylandıracağım.

1- Vergi Usul Kanunu (VUK)'a Göre Fatura Düzenleme Şartları Nelerdir?

Hizmet ifası veya malın teslim edildiği tarihten itibaren yedi gün içinde faturanın düzenlenmesine Vergi Usul Kanunu (VUK) cevaz vermektedir. VUK’a göre faturalar malın teslimi veya hizmet ifasından sonra en çok yedi gün içinde düzenlenmelidir.

Örneğin, malın teslimi veya hizmetin ifası 01.06.2022 tarihinde gerçekleşmiş olsun, bu işleme ait fatura en geç 08.06.2022 tarihine kadar, 01.06.2022 tarihli olarak düzenlenebilir. Böyle bir durumda özel usulsüzlük cezası söz konusu olmaz. Ancak, 08.06.2022 tarihinden sonraki bir tarihte mal teslimi veya hizmet ifasının gerçekleştiği tarih olan 01.06.2022 tarihine fatura düzenlenmesi halinde, faturanın azami yedi günden fazla süreyle geriye dönük düzenlendiğinden belge VUK 231/5'e göre hiç düzenlenmemiş sayılacağından aynı Kanunun 353'üncü maddesinin 1'inci  bendine göre özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır. 

2- Fatura Düzenlemede Yedi Günlük Süre Hesabı Nasıl Yapılır?

VUK’nın 231/5 inci maddesi uyarınca "Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Hazine ve Maliye Bakanlığı; mal veya hizmetin nev’i, miktarı, fiyatı, tutarı, satışın yapılma şekli, faaliyet konusu, sektör veya mükellefiyet türünü ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak, bu süreyi indirmeye ya da faturanın malın teslim edildiği veya hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi zorunluluğu getirmeye yetkilidir. Bu süreler içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.”  hükmü yer almaktadır. VUK’nın 18'inci maddesine göre ürün veya hizmetin satışını takiben e-faturanın kesilmesi gereken yedi gün süre hesaplanırken sürenin başlangıcı olan ilk gün hesaba katılmaz. Satış sonrasındaki gün de dahil olmak üzere yedinci gün e-fatura kesimi için uygundur. Bu sürenin son günü günün bitmesiyle süre bitmiş olarak kabul edilmektedir.

Burada şunun özellikle altını çizmek isterim, bu süreler iş günü süresi değildir. VUK’nın 18'inci maddesinde iş günü tabiri yoktur. Yedi günlük sürenin hesabına Pazar günü gibi resmi tatil günleri de dahildir. Sürenin son günü resmi tatil gününe denk geldiği durumlarda takip eden ilk iş günü süreye dahil edilir.

3- e-Faturanın Gönderilme Tarihinin Önemi Nedir?

Kağıt fatura üzerinde tek tarih düzenleme tarihidir, gönderilme tarihiyle ilgili bir bilgi yer almaz. Fatura düzenlenme tarihi malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren yedi günlük süre içerinde olmalıdır. Eğer fatura serileri ve numaralarında tarih bazında sıralı olma hali bozulmamışsa tarih olarak ileri bir tarih olmasına rağmen pratikte daha önceki bir tarih için fatura düzenleme tarihi yazılabilir.

E-fatura’da ise yine düzenleme tarihi olmakla birlikte e-faturaların taraflar arasında iletimini GİB yaptığı için gönderilme tarihi ve imzalanma tarihi de ayrıca sistem tarafından kayıt edilmekte bu kayıt üzerinden takibat yapılmaktadır.

Diğer taraftan e-fatura düzenlenme tarihinin GİB sisteminden gönderildiği tarihten daha önceki bir gün olması e-faturanın teknik olarak GİB sistemlerinden geçip muhataba iletilmesini engellememektedir.

E-Fatura uygulamasında ilgili birim kod ve fatura numarası bazında tarih ve numara sıralılığı sağlanması koşulu ile e-fatura düzenlenme tarihi daha önceki bir tarih olan e-fatura düzenlenerek GİB vasıtasıyla muhatabına iletilmektedir.

İlgili kanun maddesinde belirtilen “yedi gün içerisinde düzenlenmesi” hükmüne göre kağıt faturada olduğu gibi e-faturada da düzenlenme tarihinin dikkate alınması gereklidir.

4- Azami Yedi Günden Fazla Süreyle Geriye Dönük Düzenlenen Faturaya Özel Usulsüzlük Cezası Kesilebilir Mi?

Geriye dönük azami yedi günden fazla süreyle fatura düzenlemede iki ayrım söz konusudur. Bu ayrımlar aşağıdaki gibidir.

4.1-27.03.2018 Öncesi; 

Bu tarihten önce faturanın 7 günden fazla süreyle geriye dönük olarak düzenlendiğinden bahisle özel usulsüzlük cezası kesilmesi mümkün değildir. Çünkü 231'inci maddenin 5. bendinde ceza öngörülmemiştir.  Danıştay da bu hususu ortaya koyarak, özetle, "faturanın 7 günden fazla süreyle geriye dönük olarak düzenlendiğinden bahisle özel usulsüzlük cezası kesilemez" demiştir. 

Kararda, 

Vergi Usul Kanunu'nun 231. maddesinin (5) numaralı bendinde, malın teslimi veya hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren azami yedi gün içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı belirtilmiş ancak belirtilen süre içinde düzenlenmeyen faturalar yönünden herhangi bir cezai yaptırım öngörülmediği vurgulanmıştır.  Diğer bir ifadeyle faturanın düzenlenmesiyle ilgili süre tahdidi (VUK 231/5) olmasına rağmen, faturanın bu sürede düzenlenmemesi halinde cezai yaptırımı öngören madde yoktur. Faturanın 7 günden fazla süreyle geriye dönük olarak düzenlendiğinden bahisle özel usulsüzlük cezası kesilemez. (Bkz. Danıştay Vergi Daireleri Kurulu'nun 02.03.2022 tarih 2020/1199 Esas, 2022/239 Karar Nolu Kararı).

4.2- 27.03.2018 Sonrası; 

27.03.2018 tarih 30373 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7103 Sayılı Kanun'un 12'nci maddesiyle VUK 'nın 353'üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bedinde değişiklik yapılmıştır.

7103 Sayılı Kanunun 12'nci maddesinin değişiklik gerekçesinde  "Bu Kanunun 12 nci maddesiyle, Vergi Usul Kanunu’nun “Özel Usulsüzlükler ve Cezaları” başlıklı 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde yapılan değişiklikle, elektronik olarak düzenlenmesi gereken belgelere ilişkin maddede belirtilen fiiller için kesilecek özel usulsüzlük cezaları ile ilgili tereddütlerin giderilmesi amaçlanmaktadır, Ayrıca Kanun kapsamına giren belgelerin hiç düzenlenmemiş sayılması durumunda, özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği hususuna da açıklık getirilmiştir. " denilmiştir.

Yapılan değişiklik ile VUK'nın 353'üncü maddesi,

1. (Değişik: 21/3/2018-7103/12 md.) Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227, 231 ve 234 üncü maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 240 (3.400) Türk lirasından aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.

Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı 120.000 (1.700.000) Türk lirasını geçemez.

şeklini almıştır. 

7103 Sayılı Kanunun 12'nci maddesi mezkur Kanunun yayımı tarihi olan 27/03/2018 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

Buna göre, 27/03/2018 tarihi itibarıyla azami 7 günden fazla süreyle geriye dönük olarak düzenlenen faturalar VUK'nın 231'nci maddesinin 5. bendine göre hiç düzenlenmemiş sayılmakla birlikte ve mezkur kanunun 353'üncü maddesinin 1. bendine göre hiç düzenlenmemiş sayılan belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine her belge için 3.400 TL 'den aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilmesi mümkün hale gelmiştir. 

5- Faturanın Azami Yedi Günden Fazla Süreyle Geriye Dönük Düzenlenmesi Faturayı Geçersiz Kılar Mı?

Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre, kendisine fatura gönderilen muhatap, faturaya sekiz gün içinde itirazda bulunmazsa fatura içeriğini kabul etmiş sayılır (TTK m. 21/2). Kanundaki bu düzenleme niteliği itibarıyla kanunî bir karinedir. Ayrıca aksine bir düzenleme olmaması nedeniyle de, adi (aksi ispat edilebilir) kanunî karinedir. VUK'ya göre faturanın yedi günlük süreden sonra düzenlenmesi halinde hiç düzenlenmemiş sayılması vergi uygulamaları açısından faturayı hiç düzenlenmemiş saymaktadır. Ancak hukuken faturanın geçersiz sayılması hususu Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre belirlenecektir. VUK hükümlerine göre faturanın yedi günlük süreden sonra düzenlenmesi faturayı hukuken geçersiz kılmayacaktır. Çünkü TTK'ya göre kendisine fatura gönderilen muhatap, faturaya sekiz gün içinde itirazda bulunmaz ise fatura içeriğini kabul etmiş sayılır. Buna göre "faturanın azami yedi günden fazla süreyle geriye dönük düzenlenmesi faturayı geçersiz kılar" VUK'da yer alan "düzenlenmemiş sayılır" tabiri ile "geçersiz sayılır" tabiri aynı anlama gelmemekte olup, faturanın VUK'da belirtilen genel şekil şartlara uygun olarak düzenlenmesi ve alıcının faturayı TTK'ya göre (8 gün içinde itirazda bulunmama) kabul etmesi faturayı geçerli kılmaktadır.

Sorunuz varsa, sorunuzu buradan ekleyebilirsiniz. Sorunuz değerlendirildikten sonra en kısa sürede tarafınıza geri bildirim yapılacaktır.

Ferdi Asım Hellaç
Mali Müşavir 

YASAL UYARI : İnternet sitemizde yer alan yazıların tüm hakları saklıdır. Ancak yazar ve site kaynağının aktif linkine yer verilerek alıntı yapılabilir. YAZILAR AYNEN YAYIMLANAMAZ. Aksi yönde eylemler hakkında Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki tazminat ve ceza hükümlerinin uygulanması için hukuki süreçler başlatılacaktır.