ÖZET:
02/08/2024 tarih 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile vergi kanunlarında önemli düzenlemeler yapılmıştır.
Söz konusu düzenlemeler aşağıda detaylandırılmıştır.
DETAYLAR:
Kanunun 1’inci maddesi ile, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesinde yer alan, bazı ödeme ve işlemler sırasında Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu getirilmesine ilişkin düzenleme kapsamına, mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemeler dâhil edilmektedir.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
Tekno girişim sermaye şirket hisselerinin çalışanlara verilmesi halinde ücret istisnası Kanunun 2’nci maddesi ile, Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen 17’nci madde ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinde bulunan tekno girişim sermaye şirketlerinde çalışan personele verilen ve ücret olarak değerlendirilen hisse senetlerinin 3 tam yıl elde tutulması halinde asgari ücretin yıllık brüt tutarını aşmayan kısmı için gelir vergisi istisnası sağlanmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
2-1 HASILAT TESPİTİ
Kanunun 3’üncü maddesi ile Gelir Vergisi Kanununa eklenen 69’uncu maddesiyle serbest meslek kazancı ve ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri bir ay içinde en az üç gün ve bir yıl içinde en az üç ay içinde hasılatlarının tespit edilmesi, tespit edilen hasılatların yıla ibra edilerek bulunacak hasılat ile beyanları arasında %20’yi aşan oranda uyumsuzluk olanların izaha davet edilerek izahın yeterli bulunmaması durumunda hasılat tespitlerinden hareketle vergi tarh edilmesine imkan veren düzenleme yapılmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 01/01/2025
2-2 E-TİCARET STOPAJ
Kanunun 4., 33. ve 34’nücü maddeleri ile, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi ile KVK’nın 15 ve
30’uncu maddesine eklenen hükümler ile 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemelerden gelir ve kurumlar vergisi kesintisi yapılmasına imkân sağlanmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 01/01/2025
3-1 VUK 153/A'DA DÜZENLEMELER YAPILDI
Kanunun 5’inci maddesi ile, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 153/A maddesinde yapılan değişiklik ile münhasıran sahte belge düzenleme amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği vergi inceleme raporu ile tespit edilip mükellefiyeti terkin edilenler ile bunlarla ilişkili olanlar başka bir şirkette kanuni temsilci veya %10’dan fazla oranda ortak oldukları takdirde bu şirketlerden, söz konusu kişilerin hukuki statülerine son verilmesi veya teminat gösterilmesi istenilmekte olup ilgili kişilerin şirket ile ilişkisinin kesilmemesi ve teminat gösterilmemesi durumunda teminat tutarı kadar özel usulsüzlük cezası kesilmesine yönelik düzenleme yapılmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-2 VUK 257'DE DÜZENLEMELER YAPILDI
Kanunun 6’ıncı maddesi ile, 213 sayılı Kanunun mükerrer 257’nci maddesinde yapılan değişiklik ile her türlü dijital ortamda alım, satım, kiralama, ilan ve reklam gibi ticari faaliyet gösteren aktörlerin bu faaliyetlerine ilişkin bilgilerin alınabilmesi amacıyla bilgi verme mecburiyeti kapsamına alınanlar ve düzenli bilgi verilecek konular düzenlenmektedir.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-3 KIYMETLİ MADENLER İÇİN DEĞERLEME DÜZENLEMESİ
Kanunun 7 ve 8’inci maddeleri ile, 213 sayılı Kanunun 263’üncü maddesinde yapılan değişiklik ve kanuna eklenen 274/A maddesi ile kıymetli madenler için de değerleme düzenlemesi yapılmıştır. Yapılan düzenleme ile altın ve kıymetli maden gibi fiziki varlıkların dönem sonlarında borsa rayici ile değerlemesi sağlanmaktadır. Böylece şirket aktifinde yer alan kıymetli madenler ile kıymetli madenlere dayalı mevduat hesaplarının borsa rayici ile değerlenmesi, bu değerleme sonucu, geçici vergi dahil hesap dönemleri itibarıyla değerleme farklarının vergilendirilmesi sağlanmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-4 VERGİ ZİYAI CEZASINDA DÜZENLEME YAPILDI
Kanunun 9’uncu maddesi ile, 213 sayılı Kanunun 344 üncü maddesine yapılan ek ile Vergi kanunlarına göre mükellefiyet tesis ettirilmesi gerektiği halde bu zorunluluğa uyulmaksızın vergi dairesinin ıttılaı dışında ticari, zirai veya mesleki faaliyette bulunmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda kesilecek vergi ziyaı cezasının; verginin 1 katı olarak kesilecek cezalarda 1,5 kat, verginin 3 katı olarak kesilecek cezalarda 4,5 kat kesilecek şekilde artırımlı uygulanması sağlanmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-5 USULSÜZLÜK VE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARI ARTIRILDI
Kanunun 10’uncu maddesi ile, kayıt dışılıkla mücadele kapsamında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 352’nci maddesine göre kesilen usulsüzlük cezaları artırılmaktadır.
İkinci derece usulsüzlükler için usulsüzlükler için
|
Mükellef Grupları |
Birinci derece usulsüzlükler için (TL) |
İkinci derece usulsüzlükler için (TL) |
|
Sermaye şirketleri |
20.000 |
10.000 |
|
Sermaye şirketleri dışında kalan birinci sınıf tüccar ve serbest meslek erbabı |
10.000 |
5.000 |
|
İkinci sınıf tüccarlar |
5.000 |
3.500 |
|
Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar |
3.500 |
2.250 |
|
Kazancı basit usulde tespit edilenler |
2.250 |
1.500 |
|
. Gelir Vergisinden muaf esnaf |
1.500 |
1.000 |
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
Kanunun 11’inci maddesi ile, kayıt dışılıkla mücadele kapsamında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 353’üncü maddesine göre kesilen özel usulsüzlük cezaları artırılmaktadır. Ayrıca, bazı fiillerin tekrarında uygulanacak ceza tutarları artırılmaktadır.
|
Tespitler |
353’üncü Maddenin Birinci Fıkrasının (1) Numaralı Bendi (Asgari TL) |
353’üncü Maddenin Birinci Fıkrasının (2) Numaralı Bendi (Asgari TL) |
|
2. Tespit |
20.000 |
20.000 |
|
3. Tespit |
30.000 |
30.000 |
|
4. Tespit |
40.000 |
40.000 |
|
5. Tespit |
50.000 |
50.000 |
|
6 ve Sonraki Tespitler |
100.000 |
100.000 |
Örneğin; fatura verilmemesi ve alınmaması, ödeme kaydedici cihaz fişi düzenlenmemesi hallerinde uygulanan 3.400 TL olan ceza tutarı 1’inci tespitte 10.000 TL olarak uygulanacak, daha sonraki tespitlerde ceza tutarı katları şeklinde artırımlı olarak uygulanacaktır. Belge almaya nihai tüketici için her bir tespitte 5.000 TL ceza kesilecektir. Nihai tüketicinin belge verilmediğini 5 gün içinde bildirmesi halinde belge vermeyene ceza 3 katı düzenlenecektir. Yine Vergi Usul Kanununa göre düzenlenmesi gereken belgeler yerine Kanunda yer almayan belgelerin düzenlenmesi durumunda kesilecek cezalar 36 kat artırımlı olarak uygulanacaktır. Ayrıca bu belgeleri almak zorunda olanlara da ceza kesilmesi yönünde düzenleme yapılmakta, ancak, 5 iş günü içinde belge düzenlenmediğini idareye bildiren alıcılara ceza kesilmeyeceği düzenlenmektedir. Ayrıca tek düzen hesap planına aykırılığı cezası 65.000 TL’ ye çıkarılmıştır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-6 DAMGA VERGİSİ ÖDENMEMİŞ KAĞITLARI İŞLEME KOYAN NOTERLERE KESİLECEK ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI TUTARI ARTIRILACAK
Kanunun 12’inci maddesi ile, Damga vergisi ödenmemiş kağıtları işleme koyan noterler adına kesilecek asgari özel usulsüzlük cezası tutarı artırılmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-7 ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARI ARTIRILDI
Kanunun 13’üncü maddesi ile, kayıt dışılıkla mücadele kapsamında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355’inci maddesine göre kesilen özel usulsüzlük cezaları artırılmaktadır.
Madde ile;
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-8 VERGİ ASLINDA UZLAŞMA KALDIRILDI
Kanunun 14’üncü maddesi ile, vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılmakta ve buna ilişkin olarak Vergi Usul Kanununun ilgili maddelerinde düzenleme yapılmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
Kanunun 16’ıncı maddesi ile, Kanunun yayımından önce yapılmış uzlaşma başvurularının değişiklik öncesi hükümlere göre sonuçlandırılmasına yönelik düzenleme yapılmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
3-9 GİB PERSONELİNE FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ÖDENMESİNE İMKAN VEREN DÜZENLEME
Kanunun 15’inci maddesi ile, Gelir İdaresi Başkanlığı taşra teşkilatı kadrolarında görev yapan personelden (sözleşmeli olarak istihdam edilenler dâhil); icra, tahsilat, yoklama ile yaygın ve yoğun vergi denetimi işlemlerini yapmakla görevlendirilen ve fiilen daire dışında çalıştırılan personele ayda 50 saati geçmemek üzere fazla çalışma ücreti ödenmesine imkân veren düzenleme yapılmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
4-1 GEZİ, EĞLENCE, SPOR VE AMATÖR BALIKÇILIK GİBİ FAALİYETLERDE KULLANILAN ARAÇLAR, ÖZEL TEKNE VE YATLAR DENİZ TAŞIMA ARACI OLARAK KABUL EDİLMEYECEK
Kanunun 17’nci maddesi ile, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine eklenen hüküm ile gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar, özel tekne ve yatlar, deniz taşıma aracı olarak kabul edilmemektedir. Bu durumda gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar, özel tekne ve yatlara limanlarda verilen kiralama, bakım vb. hizmetlerde uygulanan KDV istisnası kaldırılmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 01/09/2024
4-2 GÜMRÜK KANUNU’DA ÖTV VE KDV İSTİSNA HÜKMÜ ARASINDAKİ FARK GİDERİLDİ
Kanunun 18 ve 25’inci maddeleri ile, KDV ve ÖTV Kanunları uyarınca, ulusal güvenlik kuruluşlarına milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçları için yapılan teslim ve hizmetlere ilişkin istisna ile Gümrük Kanunu’nda aynı konuda yer alan istisna hükmü arasındaki farkın, malların ithalatı ve yurt içi teslimindeki ithalat lehine olan uygulama farklılığı kaldırılmak suretiyle, giderilmesi sağlanmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
4-3 BİRLEŞME, DEVİR VE BÖLÜNME İŞLEMLERİNDE DEVREDEN KDV’NİN KULLANIMI VERGİ İNCELEMESİNE BAĞLANDI
Kanunun 19’uncu maddesi ile, 3065 sayılı Kanunun 17’nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) bendinin parantez içi hükmünde yapılan değişiklik ile birleşme, devir ve bölünme işlemlerinde, devreden KDV ve iade hakkının 5 takvim yılı kriterine veya zamanaşımına bağlı olmaksızın Vergi Usul Kanununda düzenlenen zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın yapılacak vergi incelemesi sonucuna göre indirilmesine dair düzenleme yapılmıştır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
4-4 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİNİN 5 YIL İÇİNDE İNDİRİLEMEMESİ HALİNDE İNDİRİM HAKKININ KALDIRILMASI
Kanunun 20 ve 22’nci maddeleri ile KDV Kanununun 30 ve 58’inci maddesine eklenen hükümler ile mükelleflerin KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV tutarlarının 5 takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda kayıtlardan çıkarılarak yapılacak vergi incelemesi ile gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınmasına imkân sağlanmaktadır. Buna göre 2024 yılına ilişkin olarak 2025-2029 tarihleri aralığında indirim yoluyla giderilemeyen devreden KDV’nin 01.01.2030 da indirimden çıkarılmasına dair düzenleme yapılmıştır.
Yürürlük Tarihi: 01/01/2030
4-5 KDV İADESİNDE VERGİ İNCELEMESİ İLE YAPILMASININ ESAS OLDUĞUNA DAİR DÜZENLEME YAPILDI
Kanunun 21’inci maddesi ile, 3065 sayılı Kanunun 36’ncı maddesinin ikinci fıkrasına birinci cümlesinden önce gelmek üzere eklenen cümle ile iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan iade taleplerinin vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilmesinin esas olduğu belirtilmektedir.
Yürürlük Tarihi: 01/09/2024
4-6 DEPREM BÖLGESİNDE YABINCI KURULUŞLAR İÇİN YAPILAN YARDIMLAR İÇİN KDV İSTİSNASI GETİRİLDİ
Kanunun 23’üncü maddesi ile, KDV Kanununa eklenen geçici madde 35’nci madde ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları tarafından deprem nedeniyle yapılacak yardımlara KDV istisnası sağlanmaktadır.
Yürürlük Tarihi: 02/08/2024
Kanunun 24’üncü maddesi ile, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmelere sağlanan kazanç istisnası sadece yurt dışı satışlardan elde edilen kazançlar ile sınırlandırılmıştır. Serbest bölgede imal edilip yurt içine yapılan satışlardan doğan kazançlar istisna dışına çıkarılmıştır.
Yürürlük Tarihi: 01/01/2025
6-1 5/1-d İSTİSNASINDAN FAYDALANABİLMEK İÇİN SAHİP OLDUKLARI TAŞINMAZLARDAN ELDE ETTİKLERİ KAZANCIN EN AZ %50’SİNİ DAĞITMALARI ŞARTI GETİRİLDİ
Kanunun 32’inci maddesi ile, Kurumlar vergisi kanununun 5/1-d bendine eklenen ifade ile ilgili maddedeki istisnadan faydalanılabilmek için fon ve ortaklıkların (emeklilik yatırım fonları hariç) sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançların en az %50’sinin, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar kâr payı olarak dağıtılması şartı getirilmiştir. Bu süre içerisinde belirtilen orana kadar kârın ortaklara dağıtılmaması durumunda, istisnadan faydalanılması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılacaktır.
Yürürlük Tarihi: 01/01/2025
6-2 YAP İŞLET DEVRET YATIRIMLAR İÇİN VERGİ ORANI %30 OLARAK BELİRLENDİ
Kanunun 35’inci maddesi ile, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile Yap İşlet ve Devret Modeli ile Kamu Özel İşbirliği Projeleri kapsamında elde edilen kazançlardan %30 oranında kurumlar vergisi alınacaktır.
Yürürlük Tarihi: 01/01/2025
6-3 YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI
Kanunun 36’ncı maddesi ile, yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmektedir. Kurumlar vergisi mükelleflerinin ödeyecekleri kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan aşağı olamayacağı belirtilmiştir.
Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken birinci fıkrada belirtilen kurum kazancından
düşülecektir.
Buna göre asgari kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınacak istisna ve indirimler aşağıdaki gibi olacaktır.
- Asgari Kurumlar Vergisi Hesabında Matrahın Tespitinde Dikkate Alınacak İstisnalar ve İndirimler
- Tam Mükellef Kurumlardan Elde Edilen İştirak Kazançları İstisnası
- Emisyon Primi Kazanç İstisnası
- Sahip Olunan Taşınmazlardan Elde Edilen Kazançlar Dışında KVK 5/(D) Bendinde Sayılan Yatırım Fon Ve Ortaklıklarının İstisna Kazançları
- Ristum İstisnası
- Fınansal Kiralama Şirketleri Ve Varlık Kiralama Şirketleri İle Yapılan Sat Geri Kirala İşlemlerinden Elde Edilen Kazançlara Uygulanan İstisna
- Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesi Ve Devrinden Elde Edilen Kazançlara Uygulanan İstisna
- Girişim Sermayesi Fonu İndirimi
- Korumalı İşyeri İndirimi
- 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Kapsamındaki Kazanç İstisnası
- 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Kapsamındaki Kazanç İstisnası
- Kurumlar Vergisi Matrahından İndirim Konusu Yapılabilen Ar -Ge Ve Tasarım İndirimleri
Kanunda yapılan düzenlemede geçmiş yıl zararı ile yukarıdaki tablo dışında kalan bir çok istisna ve indirimler ve daha önceki yıllarda KKEG yapılmış olup, takip eden yıllarda indirim olarak düşülmesi gereken tutarların da (ödenmeyen SGK’nın ödendiği tarihte beyannamede indirimi, 2023 enflasyon düzeltmesinden kaynaklı avans fark hesaplarının gelir kaydedilip beyannamede indirim hakkı, kıdem tazminatı karşılığı vb) asgari kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirilmesine izin verilmemektedir.
Hesaplanan yurt içi asgari kurumlar vergisinden, 32'nci maddenin altıncı, yedinci ve sekizinci fıkraları uyarınca BİST’te işlem gören şirketler, ihracatçı şirketler ve imalatçı şirketler için indirimli oran uygulaması nedeniyle alınmayan vergi ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi indirilecek ve ödenmesi gereken yurt içi asgari kurumlar vergisi belirlenecektir.
Bu madde hükmü geçici vergi dönemleri için de uygulanacaktır.
İlk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca bu madde hükümleri uygulanmaz.
Yürürlük Tarihi : 01/01/2025
6-4 KÜRESEL ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI GETİRİLDİ
Kanunun 37 ila 49’uncu maddeleri arasında, küresel asgari kurumlar vergisi ihdas edilmesine yönelik açıklamalar yapılmıştır.
Yürürlük Tarihi: 01/01/2024
Ek:
Sirküleri PDF formatında indirmek için buraya tıklayınız.
Saygılarımla,
Ferdi Asım Hellaç
Mali Müşavir